Oorsprong bij Familie Opstellingen
Vanuit het systemische denken heeft Bert Hellinger familie opstellingen ontwikkeld.
Hij kijkt naar patronen in familie en eerdere generaties. In een opstelling worden vaak problemen of gedragingen zichtbaar, waarvoor je niet persoonlijk verantwoordelijk bent, maar die deel zijn van de belasting van het familiesysteem, waarvan jij deel uitmaakt. Onbewust kan iemand in de onbalans van het systeem verstrikt zijn geraakt. Door die onbalans kan je klachten of symptomen hebben overgenomen die helemaal niet van jouzelf zijn. Bijvoorbeeld: vermoeidheid, depressie, of zich steeds herhalende werk- of relatieproblemen, zoals veelvuldige ontslag of relatie breuken. Vaak dragen kinderen onbewust persoonlijke lasten van een of meerdere voorouders.
Vervolg met Opstelling van Verlangen
Door verder te werken aan het model van familie opstellingen komt Franz Ruppert tot Opstelling van Verlangen.
In deze methode staat HET VERLANGEN centraal: jouw verlangen om een heel mens te zijn, voluit het leven te kunnen leiden dat bij jou past. Jouw verlangen kun je omschrijven als iets dat je zielsgraag wilt, wat je nog niet hebt verwezenlijkt. Denk bijvoorbeeld aan:
- Ik verlang naar innerlijke rust.
- Ik wil de liefde voelen stromen in mij
- ik wil geen ruzie meer met mijn moeder
- Ik wil me verbinden en niet langer buitengesloten zijn
- Bij de volgende Olympische spelen wil ik een podium plek halen
- Ik wil */ goed voor mezelf zorgen; */ een leuke partner vinden; */ in contact te komen met een deel van mezelf.
Vanuit de trauma- en hechtingstheorie heeft Ruppert een driedelig traumamodel ontwikkeld. De essentie van deze theorie is dat de innerlijke structuur van mensen na schokkende gebeurtenissen in drie delen uiteenvallen: het getraumatiseerde deel, overlevingsdeel en gezonde deel.
Bijna iedereen raakt in de ontwikkeling naar een autonome volwassene iets van zichzelf ‘kwijt’, als reactie op pijnlijke, schokkende of overweldigende ervaringen in je verleden. Om dit te kunnen ‘overleven’ heb je je pijn afgesplitst - weggestopt - om het niet meer te hoeven voelen. Deze afgesplitste pijn, diep weggestopt en verdrongen om ze niet voortdurend te ervaren zijn opgeslagen in jouw getraumatiseerde deel. Het zijn beelden, geluiden, gevoelens en ervaringen ten tijde van de traumatische gebeurtenis. Denk hierbij bijvoorbeeld aan verlies van iets dierbaars, scheiding van onze ouders, verkeersongeluk. Met dat traumadeel raak je echter ook veel van je oorspronkelijke levenslust en vertrouwen kwijt.
Tegelijkertijd ontwikkel je een overlevingsdeel. Dat deel in jou dat je in staat stelt om de schokkende ervaringen te overleven. Dat deel ook, dat jou vaak van weerhoudt om eerst stil te staan bij wat jou nu is overkomen. De redenering van het oude overlevingsdeel is ook jouw huidige overlevingsstrategie: ‘zo, dat hebben we overleefd, nu zo snel mogelijk weer over tot de orde van de dag’. Of ‘net te doen alsof er niets aan de hand is’, Ook al ondervind je wel degelijk nog gevolgen van de schokkende gebeurtenis. Of ‘dit zal mij nooit meer overkomen’. De overlevingsstrategie die je nu inzet is gebaseerd op een oude traumatische ervaring. Maar is die oude overlevingsstrategie, jaren geleden ontwikkeld om je te beschermen nu, vandaag de dag, nog wel effectief? Het resultaat hiervan is dat je je afgesneden voelt van jouw eigen gevoelens en behoeften. Je kunt niet meer goed waarnemen wat jouw lichaam nodig heeft.
Helaas slaan de overlevingsdelen een wezenlijke stap over. Namelijk om jezelf de kans te geven om de schokkende ervaring eerst te integreren in het gezonde deel en niet af te splitsen tot overlevingsdelen. Belangrijk is om eerst stil te staan bij wat er is gebeurd, hoe jij je daarbij voelt; het delen in woorden van jouw ervaring. Letterlijk tijd nemen om de schok in jouw lijf en in jouw gevoelsleven tot je door te laten dringen en te merken hoe jij soms letterlijk ‘staat te trillen op jouw benen’.
Ben je eenmaal bewust dat je een overlevingsstrategie inzet, dan ben je ook in staat een nieuwe weg te bewandelen vanuit je gezonde deel, met nieuwe handelingsmogelijkheden.
Ons gezonde deel is dat deel van onszelf waarin we in essentie heel zijn gebleven: jouw wezenlijke kern die door niets of niemand is aangetast. Te vergelijken met je innerlijk kompas, of het ware zelf: diegene die je in je diepste wezen bent en kunt zijn. Hierin liggen jouw mogelijkheden en verlangens opgeslagen om de keuzes te maken voor jouw leven. Vanuit het gezonde deel kun jij jouw levenservaringen integreren in jezelf, waardoor je door de jaren heen wijzer wordt, meer ervaren en beter toegerust bent voor het leven. Je blijft nieuwsgierig naar wat de wereld jou gaat brengen
Taal geeft toegang tot het onbewuste = Taal weerspiegelt jouw ziel
Jouw eigen verlangen maakt deze opstelling-methode heel specifiek en persoonlijk en leidt je naar jouw oorspronkelijke levenslust. Hoe je dit verlangen formuleert als uitgangspunt voor jouw opstelling, bepaalt ook wat je zult gaan zien, want de taal waarin jij jouw verlangen uitdrukt, weerspiegelt jouw ziel. Ook de resonanten die jij hebt uitgekozen, opgesteld en zich inleven in jouw verlangen geven met taal, woorden, houding en beweging aan wat zichtbaar wordt in de opstelling van ons onbewuste. Tevens zijn jouw lichaam en lichaamstaal zichtbaar geworden. Tenslotte zijn inzicht gevende woorden essentieel. Denk hierbij aan:
- Het leren woorden geven aan jouw verlangen en jouw gevoelens,
- De representanten geven woorden aan hun gespiegelde gevoelens
- Leren reflecteren op gevoelens en inzichten
- Jouw verhaal vertellen wat tot nu toe altijd verzwegen is.
Ontwikkelen, ontmaskeren, ontmoeten
Tijdens de Opstelling van Verlangen doorlopen we de weg van de drie O’s: Ontwikkelen (van het gezonde deel), Ontmaskeren (van de overlevingsdelen) en Ontmoeten (van de getraumatiseerde delen). Vanuit het gezonde deel proberen wij eerst de overlevingsdelen te herkennen, te erkennen en liefdevol te ontmaskeren. Dat maakt de weg vrij voor een ontmoeting met onze getraumatiseerde delen. Hebben we die weg belopen, is er weer ruimte voor onze oorspronkelijke heelheid om aan het woord te zijn in ons leven.
Het wordt dan vanzelf ontroerend stil binnenin. En vanuit die stilte vinden we nieuwe mogelijkheden in onszelf om ons verlangen te realiseren, onze doelen te bereiken of onze vragen te beantwoorden.
Meestal brengt zo’n Opstelling van Verlangen een diep en verhelderend inzicht, dat bevrijdt en lichter doet voelen. Verbondenheid en de kracht van inzicht maakt dat het geheel gaat stromen. Deze hele manier van werken – het onbewuste zichtbaar maken, de inleving van de resonanten in het Verlangende woord, dat zij representeren, de woorden die de resonant geeft aan deze ervaring – is zacht, liefdevol en werkt helend. Ook blijkt dat onderlinge posities veranderd zijn door de opstelling waardoor een herordening van het systeem plaatsvindt.